Słodycze dla diabetyka - jaka powinna być dieta cukrzyka?

Czym jest cukrzyca?
Jak wygląda dieta cukrzyka?
Czy diabetyk może jeść słodycze? Czy jest coś takiego jak słodycze dla diabetyka?
Czy są jakieś naturalne zamienniki cukru?
            ********************

Po zdiagnozowaniu cukrzycy, pacjenci najczęściej są załamani i się zastanawiają „Co ja będę teraz jeść?”. W ich głowach pojawiają się myśli o tym, że już nigdy nie będą mogli zjeść ulubionego ciasta oraz że z ich talerzy znikną np. ziemniaki. Nadal krąży wiele mitów na temat diety diabetyka. Z tego artykułu dowiesz się czym jest cukrzyca, jaka dieta jest zalecana w przypadku zaburzeń gospodarki węglowodanowej, jakie słodycze powinni wybierać diabetycy i czy istnieją "słodycze dla diabetyka".

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca to jedna z chorób metabolicznych, która związana jest z podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, czyli inaczej hiperglikemią. Wyróżnia się dwa główne typu cukrzycy, czyli typu 1 oraz cukrzyca typu 2. W cukrzycy typu 2 trzustka najczęściej wydziela insulinę, ale tkanki obwodowe są oporne na jej działanie. Związane to jest ze zjawiskiem insulinooporności. Wraz z czasem trwania cukrzycy działanie trzustki osłabia się, a współwystępująca hiperinsulinemia nasila to zjawisko. Zaś cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna dotykająca osoby w każdym wieku. W wyniku procesu autoagresji dochodzi do niszczenia komórek beta trzustki, które produkują insulinę. W cukrzycy typu 1 najczęściej leczenie polega na podawaniu insuliny w postaci zastrzyków lub za pomocą pompy insulinowej.

Jak wygląda dieta cukrzyka?

Zarówno w cukrzycy typu 1 jak i w cukrzycy typu 2 dieta ma za zadanie utrzymać prawidłową glikemię, czyli stężenie glukozy we krwi. Odpowiednio zbilansowane posiłki mają zapobiegać występowaniu gwałtownych skoków glukozy i insuliny we krwi. W cukrzycy zaleca się włączyć dietę o niskim indeksie i ładunku glikemicznym. Posiłki powinny być przygotowane zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania, czyli być odpowiednio zbilansowane, urozmaicone i dostosowane do indywidualnych potrzeb danej osoby.

Dieta o niskim ładunku i indeksie glikemicznym korzystnie wpływa na gospodarkę węglowodanową, lipidową, zwiększa sytość po posiłku, ułatwia kontrolę apetytu w ciągu dnia i zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych. Posiłki powinny składać się z porcji świeżych warzyw lub owoców, z węglowodanów złożonych oraz białek i tłuszczów. Białka i tłuszcze są makroskładnikami, które obniżają indeks i ładunek glikemiczny całego posiłku.

Posiłki powinny być urozmaicone, a w jadłospisach powinny się znaleźć: duże ilości świeżych warzyw, owoców (szczególnie jagodowych), orzechów, pestek, nasion, oleje roślinne, gruboziarniste kasze, pełnoziarniste pieczywo, chude mięso oraz rośliny strączkowe. W diecie pacjenta z cukrzycą nie ma produktów zakazanych. Są jednak produkty, które zaleca się bardzo ograniczyć w diecie i spożywać je sporadycznie, w niewielkich ilościach.

Pacjenci z cukrzycą powinni ograniczyć w swojej diecie wysoko przetworzoną żywność typu: dania gotowe, żywność w proszku, fast foody, słodycze, słone przekąski, słodzone płatki śniadaniowe, posiłki do odgrzania itp. Taka żywność niestety zawiera bardzo dużo składników dodatkowych, pozbawiona jest wielu wartości odżywczych i zawiera sporo cukru – nawet w daniach, w których byśmy się go nie spodziewali. W diecie o niskim IG i ŁG zaleca się ograniczyć duże ilości cukrów prostych zawartych w standardowych słodyczach oraz w wypiekach cukierniczych - lepiej wybierać np. słodycze odpowiednie dla diabetyka. Ważnym elementem diety jest ograniczenie spożycia słodkich napojów, soków owocowych i alkoholu. Są to płynne kalorie, które nie zawierają zbyt dużo błonnika pokarmowego, szybko się trawią i nie dają uczucia sytości.

Niezwykle ważne jest czytanie etykiet i wybieranie produktów z jak najlepszym składem, omijając produkty, które w składzie zawierają sporo cukru. Dodatkowo warto wprowadzić małe zmiany i pieczywo pszenne zamienić na pieczywo razowe, płatki czekoladowe na płatki owsiane, jogurty słodzone na jogurty naturalne. Już niewielka zmiana może korzystnie wpłynąć na poziom glukozy we krwi.

                                                

Czy diabetyk może jeść słodycze? Czy są jakieś zdrowsze zamienniki cukru? Czy istnieją bezpieczne słodycze dla diabetyka?

Jedno z najczęstszych pytań pacjentów z cukrzycą brzmi - „A co ze słodyczami?”. Czy wszystkie słodkości są absolutnie zakazane? Faktem jest, że zaleca się aby sklepowe słodycze spożywać sporadycznie - ze względu na ich wysoki indeks glikemiczny, niską wartość odżywczą oraz wysoką zawartość cukrów prostych, chyba, że są to słodycze odpowiednie dla diabetyka.

Na szczęście obecnie na rynku można znaleźć wiele ciekawych zamienników cukru, dlatego osoby z cukrzycą nie muszą całkowicie rezygnować ze słodyczy. Do najpopularniejszych i najczęściej zalecanych naturalnych słodzików zalicza się: ksylitol, erytrytol i stewię. Są oczywiście również sztuczne słodziki, ale my polecamy wybierać te naturalne. Są to zamienniki cukru o niskim indeksie glikemicznym, które nie podnoszą gwałtownie poziomu glukozy we krwi oraz mają niższą kaloryczność w porównaniu do zwykłego cukru.

Naturalne zamienniki cukru świetnie nadają się do wypieku zdrowych deserów, ciast, ciasteczek, a nawet jako dodatek do owsianki lub omleta. Można nimi również słodzić napoje. Można je również znaleźć w gotowych produktach - również w słodyczach i przekąskach. W naszym sklepie np. mamy duży wybór słodyczy odpowiednich dla diabetyków z dobrym składem i naturalnymi zamiennikami cukru, ale wiemy, że na rynku istnieje sporo produktów "sugar free", które zawierają zbędne substancje lub kontrowersyjne sztuczne słodziki. 

Tzw. zdrowe słodycze, które świetnie sprawdzą się na diecie u osób z cukrzycą to na przykład np. czekolada, cukierki, batoniki i żelki bez cukru oraz ciasta słodzone ksylitolem. Innym ze słodzików, który stosowany jest w żywności dla diabetyków jest maltitol, który także ma niski indeks glikemiczny i wykazuje umiarkowany wpływ na glikemię. Dlatego słodycze z dodatkiem malitolu, także mogą być również w umiarkowanych ilościach stosowane przez diabetyków.

Uczulamy również na różnicę między produktami "bez cukru" i "bez dodatku cukru". Produkty bez cukru powinny zawierać 0% cukru lub przynajmniej niewielkie jego ilości (naturalnego pochodzenia). Produkty bez dodatku cukru to produkty do których nie dodano cukru, jednak mogą zawierać całkiem spore ilości cukrów naturalnego pochodzenia. Jeśli batonik lub przekąska owocowa jest bez dodatku cukru, nadal będzie zawierała cukry znajdujące się w owocach. To zdrowszy cukier niż taki dodany, jednak warto to uwzględnić w planowaniu posiłków.

Jeżeli pacjenta najdzie ochota na coś słodkiego, wtedy słodycze najlepiej spożywać do głównego posiłku. Jeżeli dieta jest pełnowartościowa i dostarcza wszystkich składników odżywczych, to w diecie jest także miejsce na coś słodkiego. Warto pamiętać o umiarze i traktować nawet zdrowe słodycze jako dodatek do diety, a nie podstawę.

Podsumowanie

Osoby z cukrzycą nie muszą rezygnować z tradycyjnych słodyczy, jednak powinni je spożywać sporadycznie, ze względu na niekorzystny wpływ na glikemię. Takie słodycze powinny być spożywane jako dodatek do głównego posiłku, który zawiera produkty będące źródłem białka, tłuszczów i błonnika pokarmowego. Polecamy stosowanie zdrowszych zamienników cukru, które dedykowane są dla tej grupy osób (ze względu na niższy indeks glikemiczny, niższą kaloryczność i korzystniejszy wpływ na poziom glukozy i insuliny we krwi) oraz zawierające je gotowe produkty - np. słodycze dla diabetyka (zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą).

Klaudia Czajczyńska, 'Biegający Dietetyk'

Bibliografia 1. Red. Grzymisławski M: Dietetyka kliniczna. Wydawnictwo PZWL. 2020

Obraz stanias z Pixabay