Szukaj na blogu

Czy produkty bezglutenowe są zdrowe?

Czy produkty bezglutenowe są zdrowe?

- Kategorie Artykuły
  • Co to jest gluten?
  • Dla kogo polecane są produkty i dieta bezglutenowa?
  • Kto jeszcze korzysta z produktów bezglutenowych?
  • Analiza diety bezglutenowej pod kątem jakościowym.
  • Sklepowe produkty bezglutenowe – czy są takie zdrowe? Gorszy skład produktów bezglutenowych.
  • Jakie negatywne skutki niesie za sobą źle zbilansowana dieta bezglutenowa?
  • Jak bezpiecznie wybierać produkty bezglutenowe?
  • Czy produkty bezglutenowe są zdrowe? Podsumowanie


Produkty bezglutenowe i dieta wykluczająca gluten stały się bardzo popularne w ostatnich 30 latach. Duże zainteresowanie żywnością bezglutenową związane jest głównie z popularnością w mediach społecznościowych. Produkty bezglutenowe stosowane są nawet przez osoby zdrowe z myślą o dodatkowych korzyściach zdrowotnych. Dieta bezglutenowa to sposób żywienia polegający na eliminacji z diety wszystkich produktów zawierających gluten, czyli makaron pszenny, pieczywo, mąka pszenna, żytnia, orkiszowa oraz tradycyjne wypieki i słodycze. Obecnie dieta bezglutenowa niewiele różni się od tradycyjnej diety, gdyż na rynku dostępne są produkty bezglutenowe, które mogą być świetnym zamiennikiem tradycyjnej żywności.

Co to jest gluten?

Gluten to mieszanina białek zapasowych, który znajduje się w ziarnach zbóż takich jak: pszenica, jęczmień, żyto, owies, orkisz, kamut i odmiany hybrydowe. Zawartość glutenu zależy od rodzaju ziarna.

Do głównych cech glutenu, które są bardzo korzystne w przemyśle piekarniczym i cukierniczym jest:
• Sprężystość, dzięki czemu pieczywo i ciasta są miękkie i pulchne.
• Smakowitość – ciasto drożdżowe smakuje o wiele lepiej niż bezglutenowe, twardsze wypieki, o mniej przyjemnej strukturze.
• Kleistość i ciągliwość – ważne w przypadku przygotowywania tradycyjnych dań kuchni polskiej np. pierogów.

Dla kogo polecane są produkty i dieta bezglutenowa?

Są cztery stany, które wymagają stosowania diety bezglutenowej:
• Celiakia
• Alergia na pszenicę
• Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS)
• Choroba Durhinga.

Alergia na pszenicę związana jest z reakcją immunologiczną po spożyciu białek pszenicy.
Celiakia to przewlekła, autoimmunologiczna choroba, która prowadzi do niszczenia kosmków jelitowych w skutek spożywania glutenu.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten związana jest z występowaniem objawów żołądkowo-jelitowych po spożyciu glutenu, ale bez reakcji immunologicznej.
W przypadku celiakii stosowanie diety bezglutenowej jest formą leczenia, a przestrzeganie jej zasad jest wymagane do końca życia.

Kto jeszcze korzysta z produktów bezglutenowych?

Oprócz wyżej wymienionych grup pacjentów, które stosują dietę bezglutenową, są jeszcze inne grupy osób, które również uwzględniają różne produkty bezglutenowe w swojej diecie. Do osób, które unikają produktów zawierających gluten, na swoim talerzu zalicza się również:
1. Pacjentów na diecie ketogenicznej. W diecie ketogenicznej najczęściej też dochodzi do eliminacji glutenu ze względu na ograniczenie spożywania węglowodanów.
2. Sportowców. W jednym z badań wykazano, że osoby aktywne fizycznie bardzo często eliminują gluten z diety w celu poprawy wyników sportowych i zmniejszenia ryzyka dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
3. Pacjentów na diecie low FODMAP. Eliminacja glutenu jest także elementem 1 etapu diety low FODMAP, która ma na celu wyciszenie objawów związanych z przewodem pokarmowym u pacjentów z zespołem jelita drażliwego.

Analiza diety bezglutenowej pod kątem jakościowym

Bardzo ważne jest to, aby w przypadku diagnozy celiakii lub innych schorzeń, które wskazują na stosowanie diety bezglutenowej, dobrze zbilansować nowy jadłospis. Eliminacja produktów zawierających gluten powoduje utratę także wielu innych składników odżywczych w diecie m.in. błonnika pokarmowego, kwasu foliowego, żelaza, witamin z grupy B, magnezu i cynku.
Ważne jest odpowiednie komponowanie jadłospisu tak, aby dostarczyć wszystkie witaminy, składniki odżywcze, błonnik pokarmowy mimo eliminacji glutenu z diety. W wielu badaniach wykazano, że diety bezglutenowe są źle komponowane przez pacjentów, przez co dochodzi do niedoborów pokarmowych. W konsekwencji może dojść do powstawania negatywnych skutków zdrowotnych m.in. niedokrwistości z niedoboru żelaza.

Sklepowe produkty bezglutenowe – czy są takie zdrowe?

Aby wyjść konsumentom naprzeciw, w sklepach zaczęło pojawiać się coraz więcej produktów bezglutenowych. Dla osób z celiakią jest to bardzo duże ułatwienie, gdyż ich dieta może wyglądać tak samo, jak osób zdrowych i mogą pojawić się w niej: makarony bezglutenowe, pieczywo bezglutenowe, bułki bezglutenowe, przyprawy, a nawet słodycze bezglutenowe.
Trzeba zdać sobie sprawę, że eliminacja glutenu z diety, powoduje usunięcie z jadłospisu kasz, makaronów, mąk i pieczywa pełnoziarnistego. Eliminacja tak dużej grupy produktów powoduje utratę źródeł wielu składników odżywczych m.in. błonnika pokarmowego, kwasu foliowego, żelaza, witamin z grupy B, magnezu, cynku.

Wykazano, że żywność bezglutenowa (w porównaniu do tradycyjnych odpowiedników) charakteryzuje się:
• Niższą zawartością białka – zwłaszcza makarony i pieczywo bezglutenowe.
• Niższą zawartością błonnika pokarmowego.
• Wyższą zawartością tłuszczów i sodu.
• Niższą zawartością żelaza, kwasu foliowego, cynku, magnezu i selenu.
• Podobną wartością odżywczą.
• Gorszym składem.
• Wyższym indeksem glikemicznym, o czym powinny pamiętać osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.

Gorszy skład produktów bezglutenowych

Aby stworzyć produkt bezglutenowy należy mąkę pszenną (lub inną mąkę zawierającą gluten) zamienić na bezglutenowy odpowiednik. Niestety wraz z eliminacją glutenu dochodzi do utraty ważnych cech jakie dostarcza gluten, czyli elastyczność, sprężystość, walory smakowe i wiele innych.
Producenci, aby poprawić walory smakowe i wizualne żywności bezglutenowej, muszą dodać substancje, które korzystnie wpłyną na efekt końcowy produktu. Niestety wiąże się to z dużo gorszym składem produktów, które zawierają bardzo dużo składników dodatkowych.
Chleby, słodycze, żywność bezglutenowa mają długi skład, który można przeczytać na etykiecie. Dodatkowo często taka żywność nie zawiera zbyt wielu wartości odżywczych, przez co dieta jest niedoborowa w kluczowe składniki odżywcze.

Jakie negatywne skutki niesie za sobą źle zbilansowana dieta bezglutenowa?

Źle zbilansowana dieta bezglutenowa może prowadzić do powstawania niedoborów pokarmowych m.in. mikroelementów i błonnika pokarmowego. Dodatkowo wykazano, że stosowanie źle zbilansowanej, niedoborowej diety bezglutenowej może wiązać się z: hiperlipidemią, hiperglikemią oraz zwiększoną podażą tłuszczu w diecie. Co więcej dieta bezglutenowa może zwiększać ryzyko choroby wieńcowej.
Oprócz negatywnych skutków zdrowotnych, produkty bezglutenowe są droższe niż glutenowe odpowiedniki.

Jak bezpiecznie wybierać produkty bezglutenowe?

W przypadku osób z celiakią, bardzo ważne jest dokładne czytanie etykiet i wybieranie produktów z Przekreślonym Kłosem. Przekreślony Kłos to licencjonowany znak, który świadczy o bezpiecznej żywności bezglutenowej. Jest to zarówno polski, jak i międzynarodowy symbol.
Wybierając produkt z Przekreślonym Kłosem mamy pewność, że dana żywność była badana pod kątem zawartości glutenu i jest bezpieczna do spożycia.
Często żywność, która naturalnie jest bezglutenowa niestety może zawierać śladowe (mniejsze lub większe) ilości glutenu. Bardzo często dzieje się tak z mąkami: ryżową, kukurydzianą, ziemniaczaną, które zostały zanieczyszczone glutenem.

Czy produkty bezglutenowe są zdrowe?

Podsumowanie Dieta bezglutenowa nie powinna być pierwszym wyborem dla zdrowych osób. Jeżeli dana osoba jest zdrowa, dobrze czuje się po produktach zawierających gluten to nie ma potrzeby przechodzenia na dietę bezglutenową.
Ważne, aby podkreślić, aby w zdrowej, zbilansowanej diecie wybierać głównie pełnoziarniste produkty zbożowe typu makarony, pieczywo, gruboziarniste kasze.
Ograniczenie w diecie pszennego pieczywa, słodyczy, wypieków cukierniczych jest dobrym wyborem w celu poprawy stanu zdrowia. Jednak ograniczenie rafinowanych zbóż nie jest jednoznaczne z eliminacją glutenu. Im więcej produktów eliminujemy z diety, tym większe ryzyko niedoborów pokarmowych.

Dieta bezglutenowa jest wskazana dla osób z celiakią, nieceliakalną nadwrażliwością na gluten oraz w przypadku alergii na pszenicę. Jednak tutaj także trzeba wybierać dobrej jakości produkty bezglutenowe, dokładnie czytać etykiety i regularnie się badać w celu wykrycia możliwych niedoborów pokarmowych. Pomocna może okazać się wizyta u dietetyka, który przeprowadzi odpowiednią edukację żywieniową na temat diety bezglutenowej.


Klaudia Czajczyńska 'Biegający Dietetyk'




BIBLIOGRAFIA 1. Melini V, Melini F: Gluten-Free Diet: Gaps and Needs for a Healthier Diet.Nutrients. 2019 Jan 15;11(1):170. 2. Taetzsch A, Krupa Das S, Brown C, Krauss A, Silver R, Roberts S. Are Gluten-Free Diets More Nutritious? An Evaluation of Self-Selected and Recommended Gluten-Free and Gluten-Containing Dietary Patterns. Nutrients. 2018 Dec 3;10(12):1881. 3. Niland B, Cash B:Health Benefits and Adverse Effects of a Gluten-Free Diet in Non–Celiac Disease Patients. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2018 Feb;14(2):82-91.

Zobacz w naszym sklepie: przekąski bez glutenu.

Powiązane posty

Udostępnij

Dodaj komentarz